In dit artikel uit de serie tuinplanten lees je over de Narcis, een in de lente bloeiend bolgewas dat wordt ingezet in de strijd tegen borst- en hersenkanker, alsmede Alzheimer. Wat is de beste standplaats, welke verzorging is nodig, wanneer en hoe snoeien en vermeerderen van Narcissen en wat zijn de beste Narcissen soorten om te kopen.

Tags/labels: RobsTuinplanten, Narcissus, Voorjaarsbloeier, Bolgewas

Narcissen

De Narcis is een uit het Middellandse Zeegebied en Noord-Afrika afkomstig bolgewas met trompetvormige bloemen. Het centrum van biodiversiteit is te vinden in het Iberisch Schiereiland, waar we vele soorten aantreffen. Inmiddels is de Narcis in geheel Europa in verwilderde staat aan te treffen en wordt in tuinen over de gehele wereld aangeplant. We vinden narcissen in het wild in weiden, bossen en op rotsachtige bodem.

Narcis weetjes

1. De Narcis is de nationale bloem van Wales. Op 1 maart, Saint David’s Day, dragen mensen een Narcis op hun kleren.
2. De Narcis is de meest gehybridiseerde bloem ter wereld. Van geen enkele plant bestaan er meer hybriden en cultivars.
3. De Arabieren gebruikten het sap van de wilde Narcis, Narcissus pseudonarcissus, als kuur tegen kaalheid.
4. Prince Charles krijgt jaarlijks een Narcis als huur voor de Scilly-eilanden, die grotendeels in zijn bezit zijn.
5. Het geven van een bos Narcissen brengt volgens de traditie geluk aan de ontvanger. Een enkele bloem geven daarentegen brengt ongeluk.
6. In de bol van de Narcis vinden we Galantamine, een stof die wordt ingezet in de strijd tegen Alzheimer. De oude Grieken kenden deze eigenschap al. Homer schreef er al over in de Odysseus.
7. Narcissen bevatten een stof genaamd narciclasine die gebruikt kan worden in de strijd tegen kanker. Hippocrates gebruikte de narcis 400 jaar voor onze jaartelling al tegen kanker en ook de Romeinen kenden deze eigenschap.
8. De narcis is de officiële bloem voor het tienjarig huwelijk.
9. Omdat de Narcis giftige stoffen in haar sap heeft kun je ze niet in een vaas zetten met andere snijbloemen.
10. De Narcis heeft zijn naam gegeven aan het door Sigmund Freud beschreven gedrag, narcisme, waarbij mensen een overdreven positief zelfbeeld hebben, een gebrek aan empathie en een voortdurende drang om aandacht en bevestiging ten toon spreiden.

Etymologie Narcissus

Het was Carolus Linnaeus die, in 1753, het geslacht ‘Narcissus’ formeel beschreef. Hij onderkende in die tijd zes soorten. Nog steeds verschillen wetenschappers over de mening welke soorten nu wel of niet tot het geslacht behoren en afhankelijk van de wetenschappelijke stroming onderkennen we tussen de vijftig en honderdvijftig soorten. Het geslacht behoort tot de Narcisfamilie of Amaryllidaceae. Tot deze familie behoort onder meer het bekende Sneeuwklokje, Galanthus nivalis.

De geslachtsnaam ‘Narcissus’ is afgeleid van de jager Nárkissos die volgens de Griekse mythologie wonderschoon was. Op een dag kwam hij aan bij een heilige vijver, waarvan het water kristalhelder was. Hij boog zich voorover om te drinken en zag zijn weerspiegeling in het wateroppervlak. Hij dacht dat het een mooie geest was, die in de vijver leefde, en werd verliefd op zichzelf. Hij bleef zolang naar zijn evenbeeld staren dat hij de wil om te leven verloor en stierf. Toen mensen hem zochten vonden ze nog slechts een bloem: de Narcis.  De Griekse naam Nárkissos is weer afgeleid van narkào wat ‘bedwelmend’ betekent. Het is niet duidelijk of de plant in de oudheid de naam van de mythische figuur kreeg of de mythische figuur de naam van de plant.

Beschrijving Narcissen

Narcissen groeien vanuit een bol, waaruit in het voorjaar de lange zwaardvorige bladeren tevoorschijn komen. De hoogte bedraagt tussen de twintig en veertig centimeter. De bloeitijd van de Narcis loopt van februari tot en met mei, maar de meeste soorten bloeien in maart en april. De bol maakt dan één en bij speciale variëteiten zelfs meerdere bloemstengels aan. De bloemstengel draagt één of meer trompetvormige bloemen die bestaat uit zes bloemblaadjes en een kelk. Waar een bloem normaal gesproken bestaat uit kelkbladeren, kroonbladeren, meeldraden en vruchtbladen, denkt wetenschapper Robert Scotland van de universiteit dat de bloembuis een vijfde orgaan is. Er zijn narcissenbloemen in de kleuren oranje, zalm, geel en wit. Er zijn één en meerkleurige varianten, enkelvoudige en  dubbelbloemige bloemen, kleine en grote bloemen. Soms staat een bloem alleen op een stengel en soms is er sprake van trosjes.

Is de Narcis giftig?

Bladeren, bloemstengel, bloem en vooral de bollen zijn giftig. Ze bevatten de giftige alkaloïden Narcissine, Lycorine en Galanthamine. Deze zorgen bij inname voor diarree, braken en buikpijn. Alleen in grote hoeveelheden hebben ze de dood tot gevolg. Het zijn natuurlijke afweerstoffen tegen schadelijke insecten en grazend vee. Bloemisten en kwekers die veel omgaan met Narcissen ontwikkelen soms een allergie tegen lycorine, wat leidt tot een huidaandoening.

Toepassing Narcissen in de tuin

Narcissen hebben het meeste effect in grote groepen. Nergens kun je dat beter zien dan in de Keukenhof waar grote groepen Narcissen zijn uitgeplant.In tuinen zijn ze mooi, geplant langs paden om deze te accentueren natuurlijk ook in een ‘wilde’ tuin waar we ze lekker hun gang kunnen laten gaan.Narcissen zijn ook heel mooi in korven en potten voor op het terras, of naast de voordeur.

Standplaats en planten Narcissen

Narcissen staan graag in de volle zon of oop een plek met halfschaduw. Op een zonnige plek bloeien ze eerder dan op een schaduwrijke plek. Ze houden van vochtige, maar goed gedraineerde, humusrijke grond. Bemesting is nauwelijks nodig. In klei- of leemachtige grond dient zand en/of grit te worden toegevoegd voor een goede afwatering.

Spit de grond een spade diep om voor het planten van de Narcissen. Omdat Narcissen al in het najaar blad aanmaken moeten ze in het najaar gepoot worden, bij voorkeur tussen half september tot half oktober en niet in het voorjaar. De plantdiepte van Narcissen bedraagt ongeveer tweemaal de hoogte van de bol. Direct na het planten goed water geven.

Overwinteren Narcis

De Narcis is een voorjaarsbol en heeft een koude rustperiode nodig om te bloeien.

Snoeien Narcissen

Bij Narcissen zullen na de bloei de blaadjes langzaam maar zeker afsterven. Geef de plant zo de tijd om voedselreserve voor het nieuwe jaar op te bouwen. Pas als de blaadjes helemaal geel en uitgedroogd zijn, kunnen we het loof verwijderen. Zodra de bloemen zijn uitgebloeid moeten ze worden weggeknipt. Dit voorkomt zaadvorming en uitputting van de bol, waardoor de Narcis het volgende jaar wéér bloeit.

Vermeerderen Narcissen

Narcissen kunnen in het voorjaar buiten worden gezaaid. Daarnaast kun je de bollen opgraven zodra het blad bijna helemaal vergaan is en de jonge bolletjes weer apart uitplanten.

Narcissen kopen

Narcissen zijn natuurlijk te koop in alle tuincentra en in webwinkels: elk jaar zijn er spectaculaire nieuwe cultivars en hybriden. Vaak zijn ze ook te koop in supermarkten. De volgende soorten en cultivars zijn prachtig voor onze tuinen:

• Narcissus 'Acropolis', voorjaarsbloeier, dubbele witte bloemen
• Narcissus 'Erlicheer', zomerbloeier, gevulde, crèmekleurige bloemen
• Narcissus 'Grand Soleil d'Or', zomerbloeier, geel/oranje bloem
• Narcissus ‘Paperwhite’, voorjaarsbloeier, helderwitte bloemen
• Narcissus ‘Pink Charm’, voorjaarsbloeier, wit/lila bloemen
• Narcissus ‘Rainbow of Colors’, voorjaarsbloemen, wit/oranje/roze bloemen
• Narcissus ‘Rip van Winkle’, voorjaarsbloeier, dubbele, gele bloemen
• Narcissus ‘Tete a Tete’, laagblijvend, voorjaarsbloeier, gele bloem

Narcissen

Deze voorjaarsbrengers mogen in geen tuin ontbreken!

Klik hier voor Rob's tuinplanten of klik hier specifiek voor Rob's vijverplanten.