In dit artikel uit de serie makkelijke moestuin, alles over de aalbes of trosbes, Ribes Rubrum en de Zwarte bes, Ribes Nigrum. Hoe kweek je bessen, waar kun je ze het beste planten, hoe aalbessen te snoeien en te vermeerderen. Wanneer te oogsten en tips om bessen te bewaren.

Tags/labels: RobsMoestuin, RobsFruitteelt, Ribes, Aalbesrecepten

Wat is een Aalbes of trosbes

De Aalbes, ook wel trosbes genoemd is een inheemse struik waarvan we de rode, roze en witte bessen eten. De zwarte bes is eveneens een inheemse struik maar draagt zoals de naam al aangeeft zwarte bessen. Zwarte bessen en Aalbessen zijn heel geschikt om in het Nederlandse klimaat te worden geteeld en hebben een rijke oogst.

Etymologie Aalbes

De Nederlandse naam Aalbes is een verwijzing naar het vroegere gebruik om de bessen in bier (ale) te verwerken. De botanische naam van de Aalbes is Ribes Rubrum en van de zwarte bes Ribes Nigrum. De Latijnse geslachtsnaam Ribes is afgeleid uit het Arabische rībās wat feitelijk de naam van Syrische rabarber (Rheum ribes) is. De Latijnse toevoeging Rubrum verwijst naar de rode kleur en Nigrum naar de zwarte kleur van de bessen.

Zijn bessen gezond?

Ja, Aalbessen en Zwarte bessen zijn ontzettend goed voor je. Bessen worden relatief weinig gegeten in Nederland maar ze zitten  boordevol antioxidanten, voedingsvezels, bevatten de vitamines B1 en C en zijn rijk aan de mineralen koper, mangaan, kalium, fosfor en ijzer. Ook zitten Bessen zitten vol bètacaroteen en hebben ze een beschermende werking tegen kanker. Tenslotte hebben ze een gunstige uitwerking op de spijsvertering.

Beschrijving Aalbessenstruik en Zwarte bessen struik

De bessenboompjes zoals we die in de handel vinden zijn maximaal één tot anderhalf meter hoog wordende heesters. Vanaf de basis groeien een aantal hoofdtakken die sterk vertakt zijn. De bladeren zijn drielobbig en sterk gekarteld. Aalbessen en zwarte bessen bloeien in april met kleine, onbeduidende bloemen. Bevruchting vindt bij plaatsen via bijen en hommels. Ze dragen, afhankelijk van de temperatuur van het voorjaar en de soort, in juni, juli of augustus vruchten.

De volgende soorten zijn heel goed geschikt voor ons klimaat.

Witte bes

• Albatos
• Blanka
• Witte parel
• Witte Hollander
• Zitavia

Roze bes

• Gloire des Sablons
• Pink Champagne
• Rosa Sport

Rode bes

• Augustus
• Heinemanns Rote Spätlese
• Jonkheer van Tets
• Junifer
• Rovada

Zwarte bes of cassisbes

• Ben Lomond 
• Black Reward
• Blacksmith
• Boskoop Giant
• Tenah

Aalbessen en zwarte bessen planten

Maak een ruim plantgat waarin je één deel compost verwerkt en één deel gedroogde koemest. Het derde deel is tuinaarde. Geeft de eerste maanden regelmatig water als het droog wordt. Mest elk jaar met organische mest, zoals gedroogde koemestkorrels. Aalbessen houden van een goed doorlaatbare grond maar hebben constant vocht nodig. Zwarte bessen hebben nog meer behoefte aan water. Mulch elk najaar met gras of blad.

Zowel aalbessen als zwarte bessen houden van een standplaats volle zon of halfschaduw maar beschut tegen al te harde wind. Ze kunnen solitair worden aangeplant maar ook in hagen. Vogels zijn dol op bessen. Daarom kiezen veel kwekers ervoor om bessenstruiken binnen een soort van ‘volière’ te plaatsen of in de oogsttijd met netten te bedekken, beschut tegen hongerige vogelsnavels.

Aalbessen en zwarte bessen oogsten

De oogsttijd van Aalbessen en Zwarte bessen verschilt per soort en varieert per zomer. Meestal oogst je echter in de maand juli en een deel in augustus. De Duitse naam voor ribes: Johannisbeeren is gebaseerd op het feit dat de vruchten niet vóór 24 juni, de naamdag van St Johannes plukrijp zijn.

Een goed onderhouden struik levert na enkele jaren ongeveer anderhalf a twee kilogram bessen op in één seizoen. Aalbessen worden met het hele trosje geoogst. Je kunt ze knippen van de struik of voorzichtig lostrekken. Zelf knip ik liever. Na de oogst kun je de bessen losrissen van de tros met behulp van een vork. Ris altijd naar het uiteinde van het takje toe.

Aalbessen bewaren

Aalbessen kunnen het best op een koele plek bewaard worden echter niet langer dan twee dagen. In de koelkast kun je rijpe Aalbessen drie á vier dagen bewaren. Verder kunnen Aalbessen worden ingemaakt met suiker, tot jam worden gekookt en ze kunnen worden ingevroren.

Aalbessenstruik of zwarte bes snoeien

Een Aalbessenboom kan het beste worden gesnoeid tot een struik met vier a vijf hoofdtakken, ook wel gesteltakken genoemd. Aalbessen dragen fruit op meerjarig hout. In de winter wordt dood hout verwijderd

Aalbessen en zwarte bessen vermeerderen

Ribes struiken zijn gemakkelijk te stekken in het najaar. Gebruik lange stekken, zo’n veertig tot vijftig centimeter lang. Verwijder alle bladeren behalve het groeipunt. Steek ze voor de helft in de grond. Het volgende jaar zullen ze wortels hebben en kun je ze uitplanten.

Aalbes of Zwarte bes

De Aalbes en de zwarte bes zijn productieve heesters die prima passen in de moestuin!

Uit de gemakkelijke moestuin reeks:

Kweken en telen van aalbes en zwarte bes, aardappelen, aardbeien, abrikozen, andijvie, Blauwe Honingbes, Blauwe bes,  druiven, kiwi’s, kaki, kruisbessen, prei, pruimen, rabarber, rode pepers, sugar snaps, tomaten, uien, vijgen, walnoten.

Kweken en telen van basilicum, citroenmelisse, hysop, laurier, munt, komkommerkruid, rozemarijn, salie en tijm.

Tevens algemene artikelen over kweken en telen van groenten, tuinkruiden, kleinfruit en over groenbemesting, daktuin, vierkante meter tuin, zaaien, verticaal tuinieren, window farming, mulchen en compost maken. Artikelen over het houden en verzorgen van honingbijen, ganzen, kippen, konijnen en pauwen.

Artikelen over het bestrijden van bladluis, slakken, wolluis en schildluis.