Kruidenplanten: in deze reeks artikelen over de makkelijke moestuin lees je alles het telen van Citroenmelisse (Melissa officinalis) als kruid: kopen, standplaats, planten, snoeien, verzorging, vermeerderen en oogsten. Een legendarisch kruid dat al duizenden jaren wordt gebruikt in keuken en in de  traditionele geneeskunde.

Tags/labels: RobsMoestuin, RobsKruidenplanten, RobsTuinplanten, Melissa , Officinalis

Citroenmelisse als kruid

Citroenmelisse is een uit het Middellandse Zeegebied afkomstig gewas dat wordt geteeld vanwege de aromatische bladeren. Ook de medicinale eigenschappen worden al eeuwenlang erkend. Het is een winterharde vaste plant.

Citroenmelisse was een heilig kruid voor de oude Grieken die het gebruikten bij de verering van de godin Artemis. De Romeinen deden hetzelfde bij de verering van hun godin Diana. In het zestiende-eeuwse “Dat Boeck der Secreten Alberti Magni” wordt Citroenmelisse beschreven als een magisch kruid. Citroenmelisse werd door alchemisten onder andere als jeugdelixer toegepast.

Karel de grote liet Citroenmelisse in het jaar 810 opnemen in zijn lijst van medicinale planten, de zogenaamde Capitularis de Villis, waarvan hij wilde dat ze op zijn landgoederen werden aangeplant. Gewone mensen legden blaadjes Citroenmelisse in hun huis voor de lekkere geur. In onze tijd wordt de plant door homeopaten gebruikt in de alternatieve geneeskunde. Overigens, als je last hebt van muggen kun je blaadjes van Citroenmelisse over je huid wrijven. De geur van de etherische oliën houdt de muggen op een afstand.

Etymologie Citroenmelisse

De botanische benaming van Citroenmelisse is Melissa officinalis. De geslachtsnaam Melissa is afgeleid van de Griekse Mélissa ofwel honing. De soorttoevoeging Officinalis is de standaard Latijnse toevoeging die aan planten wordt gegeven, die medicinale toepassingen hebben. De naam is afgeleid van het woord officine, de naam van winkel waar je medicinale kruiden kocht.

Citroenmelisse in de keuken

Citroenmelisse is in Nederland niet zo bekend als keukenkruid. De bladeren kunnen echter prima gebruikt worden in vinaigrettes en fruitsalades. Ook in cocktails en limonades kunnen de bladeren worden gebruikt. Verder zijn de bladeren geschikt voor het maken van een potpourri.

Is Citroenmelisse gezond?

Citroenmelisse is supergezond, barstensvol antioxidanten en vitamines. Zoals de botanische naam al aangeeft is Citroenmelisse een kruid dat al lang gebruikt wordt voor de gezondheid. Citroenmelisse heeft een kalmerende werking. In de homeopathie wordt het gebruikt bij de behandelingen van wondjes, insectenbeten, misselijkheid, menstruatieklachten en Herpes-simplexinfecties. Het heeft opwekkende eigenschappen, stimuleert de spijsvertering en versterkt de bloedsomloop.

Beschrijving Citroenmelisse

Citroenmelisse is een winterharde plant met een hoogte van veertig tot tachtig centimeter. Vanuit kruipende wortels groeien vierkante, behaarde en rechtopstaande stengels. Per knoop groeien er twee gekartelde, ovale bladeren. De bladeren hebben een typisch citroengeur die vrijkomt als je ze kneust. De verder onopvallende bloemen staan in een krans rondom de stengel. Omdat ze veel nectar bevatten zijn ze een favoriet voor honingbijen.

Standplaats en planten Citroenmelisse

Citroenmelisse houdt van een zonnige standplaats maar met bescherming op het heets van de dag. Dat levert grotere bladeren op met een betere smaak en geur.

Citroenmelisse kan in de volle grond worden geplant maar doet het ook goed in potten. Zorg voor goed gedraineerde, maar vochtige grond, met niet teveel organisch materiaal. Bemesting niet nauwelijks noodzakelijk, al werk ik doorgaans wat organische mest door de grond vóór het planten.

Na vijf jaar kun je Citroenmelisse best weggooien en vervangen door een nieuwe plant. Zet Citroenmelisse in potten dicht bij je terras of tuintafel: muggen hebben er namelijk een hekel aan.

Citroenmelisse als tuinplant

Je kunt Citroenmelisse in je tuin planten vanwege het blad en de heerlijke geur  Voor tuinen zijn er een aantal mooie cultivars gekweekt waaronder:

• Melissa officinalis ‘All Gold’, goudgele bladeren
• Melissa officinalis ‘Aurea’, goudgroene bladeren
• Melissa officinalis 'Citronella', extra veel etherische oliën en is meeldauw resistent
• Melissa officinalis 'Compacta', dwergvorm, erg geschikt voor potten
• Melissa officinalis 'Lemonella', heel geschikt voor thee
• Melissa officinalis 'Quedlinburger', extra veel etherische oliën
• Melissa officinalis 'Lime', bladeren met limoen smaak
• Melissa officinalis ‘Variegata’, witgroene bladeren

Is Citroenmelisse winterhard?

Ja, Citroenmelisse is volledig winterhard.

Oogsten van Citroenmelisse

De bladeren moeten, in tegenstelling tot de meeste andere kruiden, ‘s avonds geplukt worden, dan bevatten ze de hoogste concentratie etherische oliën. Pluk jonge bladeren en gebruik ze direct. Naar mijn mening hebben ze dan de beste smaak.

Citroenmelisse snoeien

Als je Citroenmelisse meerjarig kweekt dan verdient het aanbeveling om de plant in het voorjaar tot één derde terug te snoeien.  Dit stimuleert verjongingsgroei en daarmee de aanmaak van nieuwe takjes en bladeren. Daarmee kunnen meer bladeren geoogst worden. Bloemen kun je knippen als je geen zaad en daarmee zaailingen in je tuin wil hebben.

Citroenmelisse vermeerderen

Citroenmelisse kan eenvoudig gezaaid worden. Het Citroenmelisse zaad is via webshops en in tuincentra te verkrijgen. Je kunt de plant in het najaar of voorjaar gemakkelijk scheuren. Citroenmelisse kan ook gemakkelijk gestekt worden in de zomer. Neem stekjes van tien centimeter lang , snij deze schuin af en doop ze in stekpoeder. Verwijder alle bladeren behalve de bovenste. Zet de stekken in een pot met licht vochtige stekgrond en dek de pot af met plastic. Het duurt twee tot drie weken voor Citroenmelisse om te wortelen.

Citroenmelisse kopen

Citroenmelisse is in het voorjaar verkrijgbaar als klein plantje in tuincentra bij de kruidenafdeling. Ook Citroenmelisse zaad wordt aangeboden in tuincentra en webshops.

Citroenmelisse

Citroenmelisse een smaakvol kruid met medicinale eigenschappen.

Uit de gemakkelijke moestuin reeks:

Kweken en telen van aalbes en zwarte bes, aardappelen, aardbeien, abrikozen, andijvie, Blauwe Honingbes, Blauwe bes,  druiven, kiwi’s, kaki, kruisbessen, prei, pruimen, rabarber, rode pepers, sugar snaps, tomaten, uien, vijgen, walnoten.

Kweken en telen van basilicum, citroenmelisse, hysop, laurier, munt, komkommerkruid, rozemarijn, salie en tijm.

Tevens algemene artikelen over kweken en telen van groenten, tuinkruiden, kleinfruit en over groenbemesting, daktuin, vierkante meter tuin, zaaien, verticaal tuinieren, window farming, mulchen en compost maken. Artikelen over het houden en verzorgen van honingbijen, ganzen, kippen, konijnen en pauwen.

Artikelen over het bestrijden van bladluis, slakken, wolluis en schildluis.